پیامدهای ترک نماز

---

ترک ‌نماز و مسلمانى
* آیا کسى که نماز نخواند مسلمان است؟


* مسلمان است، زیرا «کافر، کسى است خدا را منکر شود یا براى خدا شریک قرار دهد یا پیغمبرىِ حضرت خاتم‌الأنبیاء محمدبن‌عبدالله(صلى الله علیه وآله) را قبول نداشته باشد. هم‌چنین اگر در یکى از اینها شک داشته باشد و نیز کسى که ضرورى دین، یعنى چیزى را که مثل نماز و روزه، مسلمانان جزء دین اسلام مى‌دانند، منکر شود کافر و نجس است، البته اگر چنان‌چه بداند آن چیز ضرورى دین است و انکار آن چیز به انکار خدا یا توحید یا نبوّت برگردد، نجس است و اگر نداند، احتیاطاً باید از او اجتناب کرد... .»
پس آنچه باعث کفر و نجاست انسان مى‌شود، انکار نماز است، نه سهل انگارى و نخواندن نماز.
به هر حال ترک نماز اثرهایى دارد که به نمونه‌اى از آنها درآیات و روایات اشاره مى‌کنیم:
 1. رسول اکرم مى‌فرماید: کسى که بدون عذر، نمازش را ترک کند، قطعاً اعمال خیرش حبط و بى‌فایده مى‌گردد.
 2. امیرمؤمنان على(علیه السلام) مى‌فرماید: اللهم العن من ترک الصلوة متعمداً؛ خدایا لعنت کن کسى را که عمداً نماز را ترک کند.
 3. ترک نماز، موجب ورود در آتش است: مؤمنان از مجرمان سؤال مى‌کنند که چه چیز شما را به دوزخ انداخت؟! مى‌گویند: ما از نمازگزاران نبودیم.
 4. پیامبراکرم(صلى الله علیه وآله) مى‌فرماید: کسى که نمازش را سبک بشمارد، از من نیست؛ و الله بر سر حوض کوثر بر من وارد نخواهد شد.»و...

ترک نماز و عواقب ‌اخروى
* چرا خداوند متعال در آیه 13 سوره جن مى‌فرماید: هر کس به خداى خود ایمان آورد دیگر از نقصان خیر و ثواب و از احاطه رنج و عذاب بر خود نترسد؟ آیا اگر نماز را که بر آن تأکید شده، انجام ندهیم، همین طور است؟


* ایمان به پروردگار متعال و ایمان به آن‌چه بر پیامبر اکرم(ص) نازل شده و انجام دادن و تسلیم دستورهاى الهى که نماز نیز از جمله آنهاست، باعث مى‌گردد شخص نه از نقصانى بترسد و نه از ظلمى هراس داشته باشد و در صورتى که آن را ترک نماید این اجر و پاداش از او گرفته خواهد شد و کسى که به دستورهاى خداوند عمل نکند ایمان واقعى ندارد. قرآن کریم در این‌باره مى‌فرماید: (مَا سَلَکَکُمْ فِی سَقَرَ * قَالُوا لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ * وَلَمْ نَکُ نُطْعِمُ الْمِسْکِینَ* وَکُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخَائِضینَ* وَ‌کُنَّا نُکَذِّبُ بِیَوْمِ الدِّینِ‌)؛ چه چیز شما را به دوزخ فرستاد؟ مى‌گویند: ما از نمازگزاران نبودیم و اطعام مستمند نمى‌کردیم! و پیوسته با اهل باطل هم‌نشین و هم‌صدا بودیم و همواره روز جزا را انکار مى‌کردیم. این آیه به خوبى نشان مى‌دهد که تا چه حدّ ترک این فریضه الهى خطرناک است که مى‌تواند سبب سقوط در دوزخ شود. به جا آوردن نماز آن قدر از نظر اسلام مهم است که طبق بعضى از روایات معروف، به نخستین چیزى که در نامه اعمال نگاه مى‌شود نماز است، که اگر در نامه اعمال وجود داشت به سایر اعمال نیک نگریسته خواهد شد وگرنه به بقیه نگاه نمى‌شود و چنین کسى روانه دوزخ مى‌گردد.

جایگاه تارک‌الصلاة‌درقیامت
* کسى که نماز نخواند جایگاهش در بهشت است یا جهنّم؟


* در این زمینه، تنها نگاهى گذرا به آیات قرآن مى‌اندازیم:
 انسان بى‌نماز، چگونه ادعاى پاکى مى‌کند؟ در حالى که نماز یاد خداست (طه، 14) و هر که از یاد خدا روى گرداند، زندگى تنگ و سختى خواهد داشت و در قیامت نابینا محشور خواهد شد (طه، 124) و در قیامت، آن گاه که بهشتیان از گنه‌کاران مى‌پرسند: چه چیز شما را به دوزخ فرستاد؟ مى‌گویند: ما از نمازگزاران نبودیم(مدثر،40ـ‌43) چون اگر نماز مى‌خواندند، نماز آنها را به یاد خدا انداخته، از فحشا و منکر نهى مى‌کرد (عنکبوت، 45). پس دورى از نماز، علاوه بر این که خود، گناه بزرگى است، مقدمه گناهان دیگر و سختى و تنگ‌دستى و تاریکى دل است و به یاد خدا بودن، موجب آرامش قلب‌هاست (رعد، 28).

علت عقوبت براى ترک نماز
* چرا این همه عقوبت براى ترک نماز و بى‌توجهى به آن ذکر شده است؟


* با توجّه به این که عذاب اخروى بازتاب کردار دنیوى آدمى است و از آثار وضعى عمل ما مى‌باشد و چون نماز آثار و برکات و فواید بى‌شمار دنیوى و اخروى دارد، شخصى که نماز نمى‌خواند یا آن را سبک مى‌شمارد، از آثار، برکات و فوائد نماز محروم مى‌ماند، که بازتاب و اثر وضعى این محرومیت، عقوبت‌هاى فراوانى است که براى ترک نماز و بى‌توجهى به آن بیان شده است.

صراط مستقیم و ترک نماز
* نظر قرآن کریم، درباره اشخاصى که از همه نظر، مورد تأیید مردم مى‌باشند و راه راست مى‌روند و هیچ آزارى به دیگران نمى‌رسانند، ولى نماز به جا نمى‌آورند، چیست؟


* از نظر اسلام نمى‌توان گفت کسى که نماز نمى‌خواند در راه راست و صراط مستقیم حرکت مى‌کند، زیرا از نظر اسلام، راه راست آن است که انسان را به پاکى، نیکى، عدل، داد، ایمان و عمل صالح هدایت کند. از آیات قرآن کریم برمى‌آید که «صراط مستقیم»، همان آیین خداپرستى و دین حق و پاى‌بندى به دستورهاى خداست؛ یکى از مهم‌ترین آنها نماز است. خداوند متعال در آیات فراوانى به این راه اشاره فرموده است: یس،61 ـ 62 / انعام، 161 / آل عمران، 101 و...
آرى، نماز یک دستور حتمى و عمومى است؛ حتّى اگر کسى برفرض بدون خواندن نماز، در بین مردم، درست‌کار و نیکوکار شناخته شود، از این قانون مستثنا نیست و نمى‌توان او را از صالحان دانست.
در پایان یادآور مى‌شویم ترک نماز، صورت‌هاى مختلفى دارد که در برخى موارد، ترک نماز موجب کفر و ارتداد است.

نحوه برخورد با تارک‌الصلاة
* نظر قرآن کریم درباره ارتباط و معاشرت داشتن با افراد تارک الصلوة و روش برخورد با آنان چیست؟ لطفاً مرا در این زمینه راهنمایى کنید.


* راه براى جذب افراد به نماز، در بحث ترویج نماز اشاره خواهد شد.
 بى تردید قرآن نسبت به فرد بى‌نماز دیدگاهى منفى دارد که مفسران ذیل آیات 5 و 11 سوره توبه بدان پرداخته‌اند.
ترک نماز در گروه‌هایى ـ به ویژه جوانان ـ علت‌هایى دارد که ایشان را به روى نیاوردن به نماز یا ترک آن مى‌کشاند که بخشى از آن‌ها عبارتند از:
 1. سستى عقیده به معاد یا خداشناسى.
 2. یا تأثیر منفى دوستان ناباب، خداوند متعال درباره عاقبت دوستى با افراد گمراه و ناباب مى‌فرماید: «ویَومَ یَعَضُّ الظّالِمُ عَلى یَدَیهِ یَقولُ یــلَیتَنِى اتَّخَذتُ مَعَ الرَّسولِ سَبیلا * یـوَیلَتى لَیتَنى لَم اَتَّخِذ فُلانـًا خَلیلا * لَقَد اَضَلَّنى عَنِ الذِّکرِ بَعدَ اِذ جاءَنى وکانَ الشَّیطـنُ لِلاِنسـنِ خَذولا‌؛(فرقان،27ـ29) و به خاطر بیاور روزى را که ظالم دست خویش را از شدت حسرت به دندان مى‌گزد و مى‌گوید: اى کاش با رسول خدا راهى برگزیده بودم، اى واى بر من! کاش فلان ]شخص گمراه[ را دوست خود انتخاب نکرده بودم! او مرا از یاد حق گمراه ساخت، بعد از آن که آگاهى به سراغ من آمده بود، و شیطان همیشه مخذول کننده انسان بوده است».
3. ممکن است مشکلات مادى و سرخوردگى روحى، چنین مشکلى را پدید آورده باشد.
دوست شدن و گفتگو با چنین افرادى و گوش دادن به درد و دل ایشان و سخنان‌شان، کلید حل این مشکل‌ها را به دست مى‌دهد، در صورتى که علت اصلى ترک نماز شناخته شود، راه و چگونگى تشویق به نماز مشخص خواهد شد. البته چنان چه در مراحل مختلف لازم باشد، حتماً باید با افراد آگاه مشورت شود.
در زمینه روش برخورد با چنین افرادى باید توجه داشت:
 الف) تشویق افراد باید با آرامش و اخلاق نیک باشد.
 ب) در امر به معروف و نهى از منکر و تشویق، کردار و گفتار مى‌تواند نقش مؤثرتر و مهم‌ترى را ایفا کند. این مسئله، در تشویق زبانى بیش‌تر تأکید مى‌شود. اگر فردى بخواهد کسى را تشویق کند و یا از منکر باز دارد و به معروف هدایت کند، باید ادب را بیش‌تر رعایت کند.
 ج) بیان برخى از نعمت‌هاى خداوند و این که انسان با نماز خواندن مى‌تواند شکر بعضى از نعمت‌ها را به جا آورد و نیز یادآورى نعمت‌هاى خداوند موجب مى‌شود که انسن به یاد خدا باشد. و یکى از مصداق‌هاى یاد خدا با به پا داشتن نماز است .
اگر تمام وظایف خود را انجام دادیم، ولى آن‌ها نپذیرفتند، مى‌توانیم با دورى کردن از آن‌ها مخالفت خود را اظهار بداریم.